Υποδομές Ζωτικής Σημασίας Ανθεκτικότητα και Προστασία

Με τον όρο Υποδομές ζωτικής σημασίας εννοούμαι

 το Σύστημα και περιουσιακά στοιχεία, είτε φυσικά είτε εικονικά, τόσο ζωτικής σημασίας για μια χώρα, ώστε η ανικανότητα ή η καταστροφή τέτοιων συστημάτων και περιουσιακών στοιχείων θα είχε εξουθενωτικό αντίκτυπο στην ασφάλεια, την εθνική οικονομική ασφάλεια, την εθνική δημόσια υγεία ή ασφάλεια ή οποιονδήποτε συνδυασμό αυτών των θεμάτων. 

Το βασικό θεμέλιο ενσωματώνει την τεράστια διάταξη των δρόμων, των διασυνδέσεων γεφυρών και ουδέτερο άκλιτο τεχνητό υπόγειο ή υποθαλάσσιο όρυγμα, που ανοίγεται για να επιτρέψει τη διάβαση ενός αυτοκινητοδρόμου ή μιας σιδηροδρομικής γραμμής , των σιδηροδρόμων, των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και των κτιρίων που είναι θεμελιώδη για τη διατήρηση της ομαλότητας της ύπαρξης . Οι μεταφορές, το εμπόριο, το καθαρό νερό, η ενέργεια κ.α , εξαρτώνται από αυτά τα κρίσιμα πλαίσια. 

Η προστασία των υποδομών ζωτικής σημασίας αφορά κυρίως αντικείμενα που φαίνονται απαραίτητα για τη λειτουργία της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Στις μελέτες ασφάλειας, οι κριτικές προσεγγίσεις έχουν επικεντρωθεί σε κοινωνικές και πολιτιστικές αξίες, μορφές ζωής, τεχνολογίες κινδύνου ή δομές νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. 

 Έμφαση από την προστασία των υποδομών ζωτικής σημασίας στην προστασία της ανθεκτικότητας

Η εξέλιξη αυτή αντικατοπτρίζει την αναγνώριση ότι η πλήρης προστασία δεν μπορεί ποτέ να διασφαλιστεί και ότι η επίτευξη του επιθυμητού επιπέδου προστασίας δεν είναι οικονομικά αποδοτική κατά κανόνα σε σχέση με τις πραγματικές απειλές. 

Απαραίτητα για τη διατήρηση της ομαλότητας στην καθημερινή ζωή 

Για να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν καταστάσεις κρίσης, είναι σημαντικό να προλαμβάνεται η εμφάνισή τους και να αναπτύσσονται ειδικά σχέδια αντίδρασης· Είναι εξίσου σημαντικό να υιοθετηθεί επίσης ένα σχέδιο προσαρμοστικής συμπεριφοράς (Gilpin and Murphy, 2008, Wardekker et al., 2010, Weick και Sutcliffe, 2007, Elwood, 2009, Boin and McConnell, 2007)

• Ανθεκτικότητα

Η ανθεκτικότητα μπορεί να νοηθεί ως έννοια ομπρέλα ( UNISDR ότι το ρήμα «αντιστέκομαι» υποδηλώνει ότι περιλαμβάνονται προστατευτικά μέτρα.)Η ανθεκτικότητα επικεντρώνεται σε δραστηριότητες πρόληψης, μετριασμού και ετοιμότητας πριν από την εκδήλωση του προβλήματος, καθώς και στην αντίδραση κατά τη διάρκεια . Ειδικότερα, ασχολείται επίσης με την ανάκαμψη μετά , σε περίπτωση διακοπής μιας υπηρεσίας Υ.Ζ.Σ

Όσον αφορά την ανθεκτικότητα της κοινωνίας, οι σημαντικοί παράγοντες είναι οι εθνικές και τοπικές κυβερνήσεις, οι κοινότητες και τα νοικοκυριά, και σε αυτά τα πλαίσια η ανθεκτικότητα των υποδομών ζωτικής σημασίας συχνά αλληλεπικαλύπτεται με τις συνήθεις προσπάθειες πολιτικής προστασίας ή διαχείρισης κρίσεων. Στην οργανωτική ανθεκτικότητα, οι παράγοντες είναι επιχειρήσεις, ειδικά εκείνοι που είναι υπεύθυνοι για κρίσιμες υποδομές και αλυσίδες εφοδιασμού. Όσον αφορά την τεχνολογική ανθεκτικότητα, στους παράγοντες περιλαμβάνονται οι υποδομές ζωτικής σημασίας και οι αντίστοιχοι φορείς εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων και, σε κάποιο βαθμό, οι κατασκευαστές και οι πωλητές ασφάλειας και προστασίας 

•  Προστασία

Όλες τις δραστηριότητες που αποσκοπούν στη διασφάλιση της λειτουργικότητας, της συνέχειας και της ακεραιότητας των υποδομών ζωτικής σημασίας, προκειμένου να αποτραπεί, να μετριαστεί και να εξουδετερωθεί μια απειλή, κίνδυνος ή ευπάθεια (Συμβούλιο για το EPCIP).

Επίσης

Οι ανθρωπογενείς, τεχνολογικές απειλές και οι φυσικές καταστροφές θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη διαδικασία προστασίας των υποδομών ζωτικής σημασίας, αλλά θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στην απειλή* της τρομοκρατίας (και άλλες κακόβουλες απειλές)

απειλή*: που ορίζεται ως κάθε ένδειξη, περίσταση ή γεγονός που μπορεί να διαταράξει ή να καταστρέψει υποδομές ζωτικής σημασίας ή οποιοδήποτε στοιχείο τους (Επιτροπή,2006)

Γεγονότα, τα οποία μπορεί να συμβούν λόγω ανθρώπινων σφαλμάτων, τεχνικών βλαβών ή φυσικών γεγονότων (ατυχήματα natech),τρομοκρατικών επιθέσεων(και στο διαδίκτυο).  

Δώδεκα κινδύνους που αντιμετωπίζονται περισσότερο ως εξής: (Φυσικοί κίνδυνοι) Πλημμύρες, Έντονα καιρικά φαινόμενα, Πυρκαγιές σε άγρια/δασικά, Σεισμοί, Πανδημίες/επιδημίες, Κτηνοτροφικές επιδημίες.

 (Ανθρωπογενείς κίνδυνοι) Βιομηχανικά ατυχήματα, Πυρηνικά/ραδιολογικά ατυχήματα. Ατυχήματα στον τομέα των μεταφορών· Απώλεια υποδομών ζωτικής σημασίας· Κυβερνοεπιθέσεις και Τρομοκρατικές επιθέσεις (πράξεις σκόπιμων ενεργειών κατά των εγκαταστάσεων επεξεργασίας) 

Αναδυόμενους κινδύνους. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή (συμπεριλαμβανομένης της μετανάστευσης), οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το διάστημα (διαστημικά απόβλητα, διαστημικά καιρικά φαινόμενα, αντικείμενα κοντά στη Γη) και η μικροβιακή αντοχή.

 Οι παραπάνω κίνδυνοι θα μπορούσαν εύκολα να προκαλέσουν διαταραχές στις υπηρεσίες κρίσιμων υποδομών,  ειδικά των ενεργειακών δικτύων, τα οποία γρήγορα καταρρέουν από τη μία χώρα στην άλλη.

Μια στρατηγική για τη διασφάλιση των λειτουργιών ζωτικής σημασίας για την κοινωνία

Είναι ζωτικής σημασίας ,η ικανότητα ενός συστήματος, μιας κοινότητας ή μιας κοινωνίας που εκτίθεται σε κινδύνους να αντιστέκεται, να απορροφά, να προσαρμόζεται και να ανακάμπτει από τις επιπτώσεις ενός κινδύνου εγκαίρως και αποτελεσματικά, μεταξύ άλλων μέσω της διατήρησης και αποκατάστασης των βασικών βασικών δομών και λειτουργιών του. 

Εθνική εκτίμηση επικινδυνότητας ,Εθνική Ανάλυση Κινδύνου, διαιρεί τους κινδύνους σε φυσικά συμβάντα, μεγάλα ατυχήματα και κακόβουλα συμβάντα, όπου κάθε κατηγορία χωρίζεται περαιτέρω σε περιοχές κινδύνου με συναφή σενάρια. (Διαφέρει από χώρα σε χώρα) 

Ο κακός σχεδιασμός, τα ατυχήματα και οι φυσικές καταστροφές μπορεί να απειλήσουν τις υποδομές (Υ.Ζ.Σ) .   Ένα σύστημα είναι ευάλωτο όταν δεν διαθέτει ή έχει μειωμένη ικανότητα σχεδιασμού, πρόληψης, απόκρισης ή ανάκαμψης από μια πραγματοποιηθείσα απειλή. Η αξιολόγηση τρωτότητας διενεργείται συγκρίνοντας τις απειλές με τις υφιστάμενες ικανότητες, καθώς και τον προτιμώμενο βαθμό προστασίας (Δ.Υ.Δ.Ε.Α)

Η κοινωνία πρέπει να είναι εύρωστη και προετοιμασμένη για ατυχήματα και καταστροφές 

• Φάσεις : Πρόληψη, Ετοιμότητα και Αντίδραση

Οι ιδιότητες που θα πρέπει να χαρακτηρίζουν τις ανθεκτικές κοινωνίες είναι η ευρωστία, ο πλεονασμός και η ικανότητα ταχείας αντίδρασης .

Επιβάλλεται στρατηγική ( προσέγγιση όλων των κινδύνων στη στρατηγική) για τον συνεχή εντοπισμό νέων κινδύνων και απειλών μέσω αναλύσεων κινδύνου και της προετοιμασίας σχεδίων για την αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων. Είναι μια στρατηγική για την αντιμετώπιση γεγονότων για τα οποία έχουμε λίγη γνώση και καμία προηγούμενη νοημοσύνη για την πιθανότητα ή τις συνέπειές τους. 

 Απαιτείται ικανοποιητικό επίπεδο εσωτερικής ανθεκτικότητας, καθώς και εξωτερικής ανθεκτικότητας, προκειμένου να αντιμετωπίζονται σωστά οι κρίσεις.  

Η διαχείριση κρίσεων και ειδικότερα η διαδικασία οικοδόμησης ανθεκτικότητας είναι κυρίως εφαρμοσμένοι κλάδοι και ως εκ τούτου, απαιτείται εμπειρική έρευνα (Εξειδικευμένοι Εμπειρογνώμονες) για να προστεθεί μεγαλύτερη συνάφεια στο προτεινόμενο πλαίσιο (McLachlin, 1997). 

  Η ανθεκτικότητα μπορεί να αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη στρατηγική σημασία στο μέλλον όσον αφορά τις προσπάθειες ενίσχυσης της πολιτικής προστασίας (τρόπου οργάνωσης των προσπαθειών ανθεκτικότητας)   .

Επίσης

Η διαχείριση της ασφάλειας των υποδομών ζωτικής σημασίας είναι ένα πολύπλοκο έργο, καθώς απαιτείται μεγάλη ποικιλία τεχνικών και κοινωνικοπολιτικών πληροφοριών για τη ρεαλιστική πρόβλεψη του κινδύνου σκόπιμων κακόβουλων πράξεων. 

Η Ασφάλεια Κρίσιμων Υποδομών (αμυντική στρατηγική εσωτερικά,εξωτερικά) πρέπει να εκτιμάται απευθείας από τις κρίσεις των εξειδικευμένων εμπειρογνωμόνων (διαφόρων τύπων αντιμέτρων ασφαλείας όσο και για την απόκτηση των υποθετικών πιθανοτήτων, στόχος, απειλή, και μέσα παράδοσης. Προληπτικά:security countermeausures,και αντιδραστικά security response,αντίμετρα ασφαλείας εντός των εγκαταστάσεων της κρίσιμης υποδομής πριν από την πραγματοποίηση μιας επίθεσης και απαντήσεις ασφαλείας που μπορούν να λάβουν οι αμυνόμενοι σε περίπτωση επίθεσης) συμπεριλαμβανομένου και ολιστική θεώρηση του προβλήματος της αξιολόγησης των κατάλληλων αντιμέτρων για την αντιμετώπιση τρομοκρατικών απειλών.

•  Οι Εξειδικευμένοι Διαχειριστές Κρίσεων είναι το κλειδί για να αναπτύξουν ανθεκτικότητα και η κοινωνία πρέπει να είναι ενήμερη για ένα περιστατικό κρίσης και προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει τις κρίσεις με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Μια καλλιέργεια συνεργασίας μεταξύ κρατικού και ιδιωτικού τομέα ,θα ήταν επιπρόσθετα θετικό.

πηγές:csrc.nist,Claudia Aradau (2010),Ασφάλεια που έχει σημασία: Υποδομές ζωτικής σημασίας και αντικείμενα προστασίας.ΚρίστερΠουρσιάινεν (2018),Ανθεκτικότητα υποδομών ζωτικής σημασίας: Ένα σκανδιναβικό μοντέλο στα σκαριά;.Λαμπάγκα,Σαριέγκι,Ερνάντες (2016),Ένα ολιστικό πλαίσιο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών ζωτικής σημασίας.Αξιοπιστία Μηχανική & Ασφάλεια Συστημάτων(2019),διεθνή διαχείριση ασφάλειας.

salus-conscientia.gr

14/12/22